Nghệ Thuật Long Dương xúc cảm về giá trị của gốm sành nâu nung củi, vẻ đẹp không đơn thuần là độc bản!

LDArt, Thăng Long Hà Nội & Hải Phòng, ngày 10/7/2023, gốm sành nâu nung bằng lò bầu than củi sở dĩ rất quý bởi vì phương pháp nung cổ xưa này cho ra lò những sản phẩm tự nhiên, độc bản và độc đáo nhất… Nghệ Thuật Long Dương xin trân trọng giới thiệu bài viết của Kiến trúc sư, Hoạ sĩ Nguyễn Mạnh Cường, người con quê hương Thành Đông, hoạ sĩ được đào tạo bài bản tại Trường Đại học Mỹ Thuật Công nghệ với chuyên ngành điêu khắc, người có đạo đức tốt đẹp, năng lực vượt trội và có tinh thần ngũ nhiệt, quyết tâm với những ý tưởng nghiên cứu đế biến gốm thành những sản phẩm thực có giá trị cho cuộc sống con người nhưng vẫn nhấn mạnh tính nghệ thuật cao độ của các tác phẩm gốm độc bản độc đáo. 

Hoạ sĩ Nguyễn Mạnh Cường và các cộng sự trao đổi phương pháp nung củi là phương pháp nung cổ nhất. Ngày nay, với sự hỗ trợ của khoa học và công nghệ, phương pháp nung gốm đã được chuyển dần sang nung ga hay nung điện…

Tại Việt Nam, có nhiều trung tâm làm gốm, và đất sét cho làm gốm, tuy nhiên, cũng theo hoạ sĩ Nguyễn Mạnh Cường: nguyên liệu đất làm gốm sành nâu được tạo nên từ “xương” đất đỏ hồng, nếu lấy từ vùng Thống Vát, Cung Khiêm (Bắc Giang) thì sẽ rất đẹp và đặc sắc. Người ta cho rằng chỉ có riêng chất đất nơi đây, nhuyễn, đảm bảo độ dẻo, mịn và có đặc điểm đặc biệt, khi đưa vào nung củi mới tiềm năng cao cho ra đời những sản phẩm rất đặc sắc và độc đáo.

Ghi chép về đồ gốm sành nâu từ các nhà khảo cổ học trên toàn thế giới, những kiệt tác truyền qua nhiều đời đều là tác phẩm nung than củi. Bởi những yếu tố không định, không thể dự đoán ảnh hưởng trong phương pháp nung củi như: độ ẩm, nhiệt độ lửa, thời tiết, hướng gió… và đặc biệt là chất đất làm nên sản phẩm gốm. Những yếu tố này đòi hỏi người nghệ nhân không chỉ có nhiều kinh nghiệm từ khi xử lý nguyên liệu, làm gốm, phơi khô sản phẩm đến khi vào lò nung… đều cần tới truyền thống, kinh nghiệm và chiều sâu của nghề nghiệp mới có thể cho ra đời những sản phẩm đặc sắc.

Một điều đặc biệt là, nung củi sẽ giúp cho các sản phẩm vốn đẹp sẽ càng trở nên đẹp hơn bởi tính đặc sắc, với phương pháp truyền thống, rất nhiều yếu tố đều phụ thuộc vào điều kiện không đoán trước… các sản phẩm nung củi ra đời sẽ trở nên rất đặc biệt bởi tính không thể đoán định, không thể dự đoán và luôn luôn là độc nhất. Bởi vậy câu nói “vào lò một màu, ra lò vạn sắc” là để chỉ tính độc đáo, sức hấp dẫn của những sản phẩm gốm sành nâu nung củi.

Ngày nay, với nhiều chủ đề đa dạng, đậm chất mộc mạc, giản dị, nhưng độc đáo, các sản phẩm gốm sứ sành nâu nung thủ công được coi là những sản phẩm độc đáo, đầy tính nghệ thuật và dần trở nên khan hiếm…

Nghệ Thuật Long Dương đang lưu giữ một số ít các sản phẩm gốm sành nâu nung củi của một số ít các nghệ nhân hàng đầu Việt Nam. Rất mong có dịp được mời quí vị tới thăm và xem triển lãm tại số 15 phố Hàng Phèn, Phường Hàng Bồ, Hoàn Kiếm, Hà Nội hoặc trưng bày trên website của Nghệ Thuật Long Dương: www.longduongart.vn.

Một số tranh gốm nung đang được trưng bày tại Gallery Nghệ Thuật Long Dương như dưới đây: